Alkaloïden in Petunia's?

Alkaloïden worden door planten aangemaakt om vraatschade door planteneters te voorkomen. Meestal zijn ze bitter van smaak, maar soms zijn ze zo scherp dat het de dieren ontmoedigt om te eten. Petunia's zijn nauw gerelateerd aan de tabaksplanten (Nicotineae). Die laatste maken diverse nicotinoïden aan, een bitter goedje. Het is de nicotine in tabak waar we verslaafd aan kunnen raken.

De vraag is dus: als petunia's en tabaksplanten zo nauw verwant zijn, bezitten de petunia's dan ook verwante stofjes om zichzelf te verdedigen? Kun je petuniabladeren dan ook roken om een positief gevoel te krijgen?

Een verslag uit Ecuador meldt dat Petunia violacea ooit werd gebruikt als een hallucinogeen door enkele inheemse Zuid-Amerikaanse volkeren onder de naam Shanin (Alvear, 1971). De petuniabladeren werden inderdaad gerookt en gaven de gebruikers een gevoel van 'vliegen'. Een onderzoek probeerde duidelijk te krijgen welke alkaloïden zich in de petuniabladeren verstopten, maar tot hun verrassing konden ze geen enkele alkaloïde aantonen[1].

Geen probleem, zo meldden de onderzoekers, want niet alle hallucinogenen zijn alkaloïden en niet alle alkaloïden konden met hun apparatuur gevonden worden. En dus zou die ongrijpbare alkaloïde een atypische alkaloïde moeten zijn.

Ander onderzoek toonde in Petunia parodii een aantal ergostanoïden aan[2]. Dat zijn hormoonachtige stofjes en we weten dat die al in kleine hoeveelheden uiterst grote effecten kunnen hebben. Vraag het de larven van de corn earworm (Heliothis zea) maar eens. De zogenaamde petuniasteronen remmen de groei van die larven met wel 50%[3].

Een wat ouder onderzoek bracht echter aan het licht dat enkele stofjes in Petunia hybrida een krachtige remmer van cholinesterase zijn. Dat is een enzym die verantwoordelijk is voor de afbraak van de neurotransmitter acetylcholine. Normaal gesproken zorgt remming van dit enzym niet voor hallucinaties, maar het heeft wel behoorlijke geestelijke en lichamelijke effecten.

Ter verduidelijking: zenuwgassen (Sarin, Soman, Tabun, VX en Novichok), landbouwgif (malathion, parathion, diazinon, fenthion, dichlorvos, chlorpyrifos, ethion en trichlorfon) of een overdaad aan nicotine zorgen ook voor een overdosis aan acetylcholine als gevolg van de krachtige remming van cholinesterase. We weten allemaal dat dit geen positieve effecten heeft op het menselijk functioneren.

Je kunt petuniabladeren dus roken, kunt er misschien het gevoel van krijgen dat je kunt vliegen, maar ik kan je bijna garanderen dat je pijnlijk zult neerstorten.

[1] Butler et al: Petunia violacea: hallucinogen or not? in Journal of Ethnopharmalocoly – 1981. Zie hier.
[2] Elliger et al: Petuniasterone N, an Unusual Ergostanoid from Petunia Species in Journal of Natural Products – 1989
[3] Elliger et al: Petuniasterone R, a New Ergostanoid from Petunia parodii in Journal of Natural Products – 1992